Vào những năm mưa thuận gió hòa, cây lúa trên nương cho nhiều hạt, người Cadong ở Trà My – Quảng Nam không ngớt vui mừng và sung sướng vì một năm đã cho họ vụ mùa no đủ. Đó là lúc gia đình bàn chuyện với các bô lão (Hội đồng già làng) xin ngày để mở hộ Ká-pêê-nau (ăn mừng lúa mới).
Thông thường, đến khoảng tháng 9, tháng 10 âm lịch, khi những đám lúa trên nương, trên rẫy chín vàng, gia đình suốt tượng trưng một số lúa vừa đủ một gùi mang về rồi trình báo với Hội đồng già làng xin phép ngày tổ chức lễ hội Ká-pêê-nau. Cứ thế hết nhà này đến nhà khác, lễ hội Ká-pêê-nau diễn ra tưng bừng.
Lễ Ká-pêê-nau diễn ra trước thời kỳ thu hoạch lúa. Để cho hội Ká-pêê-nau tưng bừng, họ chọn loại nếp đặc chủng, nấu thành xôi, làm men ủ rượu, để làm rượu cần. Nếu không có gạo nếp,dùng sắn để làm rượu cần và lo gà, heo và một số thực phẩm khác… Đặc biệt, lúa mới vừa được suốt về dùng để nấu xôi, làm bánh.
Trong ngày hội, các con cháu trong họ dù đi làm ăn xa hay có chồng ở rể đều được quy tụ về. Khách mời khi đến tham dự hội Ká-pêê-nau thường mang thêm ít rượu, cơm nếp, thịt, cá khô… để vui cùng gia chủ. Sáng sớm, khi mặt trời vừa hé lộ, gia chủ dọn một mâm cúng gồm: một ché rượu, một gói bánh bằng lá dong, một ống xôi nướng trong ống tre, bốn bát cơm mới, một con chuột, một con sóc nướng, một con cá nướng, một đĩa trầu cau, một con gà luộc chín, đặt mâm cúng trong nhà không theo hướng nào cả. Người cúng mặc đồ trong trang phục truyền thống của người Cadong. Họ khấn vái và mới các Yàng, ông bà, tổ tiên về dự. Họ tin rằng vị thần này đã giúp đỡ, chở che, đùm bọc họ vượt qua mọi hiểm nguy, hoạn nạn, nghèo đói, bệnh tật. Cúng xong, dân làng cùng nhau ăn uống, mời rượu no say, hỏi thăm sức khỏe, công việc, nương rẫy… trong sự đùm bọc, thương yêu của mọi người.
Nếu có dịp đến các bản làng của người Cadong trong ngày hội Ká-pêê-nau, hoà cùng không khí nhộn nhịp giữa tiết trời trên vùng Trà My bao la, được tham dự ngày hội này cùng với đồng bào Cadong hẳn sẽ để lại trong bạn những ấn tượng đẹp và khó quên./.
Theo CNQN