Ảnh Internet
(Cinet)- Trong xã hội truyền thống, người Bh’noong từ xưa đến nay theo chế độ mẫu hệ. Trong hôn nhân, người con gái Bh’noong đóng vai trò chủ động trong việc tìm kiếm người chồng tương lai của mình mà không có sự ép duyên hay ràng buộc của hai bên gia đình. Con cái ưng đâu là cha mẹ chấp thuận, tiến hành làm lễ hỏi và sau đó là đám cưới. Tục bắt chồng là do người con gái quyết định có sự đồng ý của cha mẹ, họ hàng của cô gái đó và cũng được hội đồng già làng chấp thuận.
Để tục bắt chồng diễn ra, người Bh’noong phải tổ chức lễ ăn mừng chiến thắng ( Pơtruh). Người Bh’noong cho rằng: đây là ước mơ, khát vọng về một thành quả lao động đạt được không những đối với họ, với cộng đồng mà còn cho sự tồn tại giống nòi của người Bh’noong.
Lễ hội này tồn tại song song với lễ ăn mừng được mùa. Khi lễ ăn mừng chiến thắng diễn ra, trước đó khoảng 7-10 ngày, cô con gái thường đã chọn lựa chàng trai cho mình. Nếu có bao nhiêu chàng trai được lựa chọn thì sẽ có bấy nhiêu cuộc bắt chồng diễn ra. Cha mẹ của những cô gái đó bí mật gặp hội đồng già làng bàn chuyện và lên “kế hoạch” thực hiện ngay trong lễ ăn mừng chiến thắng.
Tục bắt chồng được thực hiện vào ngày cuối cùng của lễ ăn mừng chiến thắng. Khoảng 10 đến 16 người khoẻ mạnh sẽ được phân công tham gia vào cuộc bắt chồng. Những người này được hội đồng già làng dặn dò kỹ là không được tiết lộ cho ai biết, và họ chia thành từng tốp bí mật đi tìm bắt những chàng trai. Nếu những chàng trai này này chống cự thì họ buộc và khiêng về nhà Rông.
Tại đây, hội đồng già làng tiến hành làm lễ ăn thề, lễ vật chỉ đơn giản gồm có một con gà cắt lấy tiết và ít rượu cần… Cả nhà Rông rộn rã với những lời mời rượu, lời chúc cho cặp trai gái đó. Khi những cặp trai gái này đã thấm rượu say, họ lần lượt được khiêng vào góc nhà Rông, được đắp lên những tấm đồ đẹp nhất trong tiếng reo vui của mọi người. Sau đó 2-3 tháng, gia đình hai bên tổ chức làm đám cưới.
Theo luật tục của người Bh’noong, nếu vì một lý do nào đó mà chàng trai không ưng hoặc bỏ cô vợ mình thì thường bị phạt rất nặng. Chàng trai đó phải “đền” nào là ché quý, đồ trang sức cho gia đình cô gái, phải giết trâu bò đem đến hội đồng già làng và từng gia đình một để xin lỗi.
Lễ hội bắt chồng là một trong những tập tục mang đậm dấu ấn của một cư dân theo chế độ mẫu hệ ở vùng Trường Sơn – Tây Nguyên. Tục bắt chồng được quy định rất nghiêm ngặt, theo luật tục của người Bh’noong./.
Cinet tổng hợp