Dân tộc : TàyĐịa điểm: tỉnh Thái NguyênNội dung chính: Các tiết mục then, tham gia liên hoan hát then đàn tính lần thứnhất tại Thái Nguyên.Tiết mục thứ 1, nghệ nhân then Lưu Xuân Lai, xã Ninh Thông, huyện ĐịnhHóa hát bài “Cốc tính” trích trong tất cả các bài then mở màn trước khi làm lễ.Thực chất, bài then nói về nguồn gốc cây đàn tính và báo cáo về cuộc lễ ngày hômnay. “Mùa xuân buồn không có người làm bạn, vì thế then đã cho người cây đàntính làm bạn. Hôm nay nhân dịp đầu xuân, then làm lễ giải hạn cầu an….Tiết mục thứ 2, nghệ nhân then (nam) hát trích đoạn trước khi quá hải, kể vềsự tích mặt trời gắn liền với các vật nuôi trong gia đình là các con gà con vịt. Câuchuyện then cho ta biết sự tích về người bắn rụng 9 mặt trời. Một mặt trời còn lạitrốn ra biển làm trái đất tối tăm. Then đã nhờ gà đi ra biển gọi mặt trời, nhưng dogà không biết bơi, nên đành phải nhờ vịt chở mình ra biển, gọi mặt trời. từ đó, hễnghe gà cất tiếng gáy, mặt trời lại thức dậy mang ánh sáng đến cho nhân gian. Vìthế, lời then có đoạn hát: gà gáy 3 tiếng, các thần quan ở thủy phủ đều nghe thấy:“Vằn ón mì giao ước đổi can; Bởi chứng hăn tha vằn bố lụm” (co nghĩa là con gà,con vịt có giao ước với nhau là ngày ngày sẽ cùng gà đi gọi mặt trời lên, vì thế mớicó ngày có đêm). Cùng với nội dung then quá hải, ta còn thấy trong nghi lễ này,nhất thiết phải có 1 gánh lễ, mà 1 bên gánh có 1 con gà (cái mạ) giúp sức đưa đoànthen đi đường bộ, bên gánh còn lại có 1 cặp gà, vịt, chia nhau đưa then đi đườngthủy và gọi mặt trời thức dậy.Tiết mục thứ 3, nghệ nhân then (nữ) hát bài then cổ “Pay tàng” (gọi quânbinh trước khi lên trời), theo làn điệu Then của người Tày ở Cao Bằng: Mặt trờilặn xuống soi 7 cái vía; Quân binh theo chúa xuống phương đất thanh tao, sạch sẽ,Quân binh về cùng tướng ở vùng đất phong quang, rộng rãi. …”Thẳm óoc mừachưa tốc pưởng soảng, Nhoọc óoc mừa đuổi nhà pưởng cải….” Quân binh theo chỉdẫn của then về đường.
Hát then
- Tỉnh thành: Thái Nguyên
- Dân tộc: Tày
- Loại dữ liệu: Video
- Nguồn dữ liệu: Bảo tàng VHDT Việt Nam