Trích đoạn lễ hội Pôồn Pôông

Dân tộc: Mường
Địa điểm: Thanh Hóa
Lễ hội Pôồn Pôông, có nghĩa là lễ hội chơi hoa, mừng hoa của dân tộc
Mường , tỉnh Thanh Hóa . Lễ hội là hình thức diễn xướng dân gian, cùng nghi lễ
cúng thần linh và giao duyên của trai gái. Pôồn Pôông thường được tổ chức trong
các dịp lễ hội rằm tháng giêng, tháng 3, tháng 7 hay lễ mừng cơm mới, để cầu chúc
cho mối tình chung thủy của nàng Nga – hai mối, nàng Ờm – Bồng Hương và cũng
là dịp mời họ về Mường chung vui cùng các nam thanh, nữ tú.
Chủ lễ hội là Ậu Máy và các nhân vật: Enh chàng – Bông danh, nàng
Choóng long – Đồng thiếp, Nàng Quắc – cô nàng lắm lý lẽ hay vẽ công, vẽ việc.
Cây bông là trung tâm của lễ hội, là biểu tượng của vũ trụ, bao gồm chùm
hoa đủ sắc, tượng trưng cho nông cụ sản xuất, vật nuôi, thức ăn, cá, tôm…
Dưới gốc cây bông, Enh Chàng – Bông Danh cùng nàng Chóng Long – Đồng
Thiếp ngồi đối xứng với nhau, trùm khăn đỏ, khăn xanh, soi gương và hát.
Nét đặc sắc trong lễ hội là Ậu Máy vừa diễn vừa kể lại giai thoại bằng lời
Mường cổ, báo cáo với thần về cuộc sống bản mường, dâng cúng thần món xôi nếp
mới, cầu xin thần tiếp tục phù hộ cho dân bản Mường khỏe mạnh, may mắn; ôn lại
quá trình sinh ra trời đất, khai lập bản Mường, chia đất, chia nước, dựng nhà, săn
đuổi thú dữ, trồng trỉa lương thực, chọi gà, chọi trâu, đấu vật, đánh cá, múa bông,
bói bông, làm cơm mời mường, ăn cơm ram, uống rượu cần… Ậu Máy phải kể
đúng, nếu kể sai sẽ bị thần linh phạt, năm sau không được tham gia trẩy hội cùng
dân làng.
Ngoài diễn Pôồn Pôông, người Mường còn biểu diễn các tiết mục: Kin
chiêng boóc mạy (cầu mùa), múa rùa, múa bát, múa chuông…
Kết thúc pôồn pôông, trai gái xin Ậu Máy một cành bông mang về cầu may.
Ậu Máy sẵn lòng cho hết cây bông, chỉ giữ lại một cành đặt lên bàn thờ, đánh dấu
mùa pôồn pôông kết thúc. Trai gái tham gia đối đáp với Ậu Máy vừa thể hiện nghi
lễ, vừa biểu đạt tình cảm nam nữ…